ECU (bộ điều khiển điện tử) được ví như “bộ não” của ô tô và được trang bị trên hầu hết các dòng xe hơi hiện đại. Một số mẫu xe hạng sang, cao cấp có thể lắp đặt lên đến vài trăm con chip điện tử trong hộp ECU nhằm nâng cao hiệu suất vận hành của hệ thống động cơ.
1. ECU là gì?
ECU ô tô viết tắt của cụm từ Electronic Control Unit, là bộ tổ hợp vi mạch điện tử được trang bị trên xe hơi với nhiệm vụ nhận biết, phân tích tín hiệu để điều khiển và chi phối toàn bộ hoạt động của động cơ. Cấu thành nên ECU là các con chip máy tính đã được lập trình sẵn giúp xử lý và kiểm soát dữ liệu một cách nhanh chóng, hiệu quả.
ECU là bộ phận không thể thiếu trên các dòng ô tô hiện đại. Hầu hết bộ điều khiển điện tử đều có khả năng điều chỉnh điện áp về các mức chính xác: 1,8V; 2,6V; 3,3V; 5V; 30V và tối đa 250V từ nguồn cung cấp 10-15V của ô tô.
2. Nguyên lý hoạt động của ECU
ECU hoạt động được một phần là do cảm biến tốc độ của động cơ và các piston. Sự phụ thuộc lẫn nhau này sẽ hỗ trợ ECU xác định được thời điểm phun xăng, đánh lửa để nâng cao hiệu suất xe và đảm bảo khả năng tối ưu nhiên liệu. ECU ô tô hoạt động theo 3 giai đoạn cụ thể như sau:
Đầu vào: ECU ô tô thu thập thông tin từ các thiết bị cảm biến (cảm biến lưu lượng khí nạp, cảm biến tốc độ, cảm biến nhiệt độ nước làm mát...), tín hiệu bật, tắt và dữ liệu từ các mô-đun khác trong ô tô.
Xử lý: Sau khi thu thập dữ
liệu, bộ xử lý bắt đầu xác định các thông số kỹ thuật đầu ra theo chỉ
dẫn của phần mềm được lưu trữ trong thiết bị. Tiếp đó, ECU sẽ tính toán
để đưa ra quyết định về hoạt động phù hợp cho từng bộ phận.
Đầu ra:
ECU ô tô tiến hành các công việc điều khiển và quản lý tất cả mọi hoạt
động của động cơ thông qua việc tiếp nhận dữ liệu các cảm biến, bao gồm:
- Đưa ra lượng công suất chính xác để đảm bảo động cơ vận hành hiệu quả.
- Kiểm soát độ rộng xung của kim phun để điều chỉnh thời gian kim phun mở.
- Dựa trên tín hiệu nhận được từ các loại cảm biến để quyết định thời điểm hoạt động chính xác của hệ thống đánh lửa.
- Dùng môtơ điều khiển bướm ga giúp các góc mở của bộ phận này đạt đến mức giá trị tối ưu.
3. Một số dấu hiệu hư hỏng thường gặp của ECU
ECU ô tô đóng vai trò rất quan trọng đối với quá trình vận hành của các dòng xe hơi hiện đại ngày nay. Do đó, bất kỳ vấn đề trục trặc nào xảy ra với bộ phận này đều ảnh hưởng nghiêm trọng đến toàn bộ hệ thống động cơ, thậm chí là phương tiện phải ngưng vận hành. Dưới đây là một số dấu hiệu trục trặc ECU thường gặp:
Đèn Check Engine (đèn báo lỗi động cơ) báo sáng: Nguyên nhân là do ECU trên ô tô phát hiện các bộ phận mạch điện, cảm biến... đang gặp vấn đề. Tuy nhiên, tình trạng này đôi lúc xảy ra do sự cố nhầm lẫn của bộ điều khiển điện tử. Do đó, để xác định chính xác nguyên nhân, chủ xe chỉ cần quét các mã sự cố theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
Động cơ bị trục trặc: Nếu ECU ô tô xảy ra sự cố, động cơ sẽ gặp phải một vài trục trặc như chết máy, khó tăng tốc... Do bộ điều khiển điện tử thực hiện chức năng kiểm soát việc cung cấp nhiên liệu thông qua quá trình đánh giá lượng khí nạp, vị trí bướm ga, trục cam và trục khuỷu nên khi bộ phận này bị lỗi, các kết nối sẽ diễn ra không liên tục với một hoặc nhiều cảm biến khác nhau, khiến động cơ hoạt động không bình thường.
Hiệu suất động cơ kém: Dấu hiệu này cho thấy ECU đang bị lỗi. Điều này làm cho quá trình điều chỉnh việc cung cấp nhiên liệu bị sai lệch, thời gian đánh lửa không chính xác. Do đó, động cơ bị giảm hiệu suất, xe bị ì và khó tăng tốc. Người dùng nên mang xe đến các trung tâm bảo dưỡng để được hỗ trợ kiểm tra định kỳ nhằm hạn chế tình trạng này.
Xe khó khởi động: Điều này xảy ra khi ECU bị hỏng hoàn toàn dẫn đến quá trình quản lý động cơ bị gián đoạn khiến xe khó khởi động, thậm chí không vận hành được. Trong trường hợp này, người lái nên đưa phương tiện đến các trung tâm bảo dưỡng xe để kỹ thuật viên xử lý kịp thời.
Tiêu thụ nhiên liệu ở mức cao: ECU thực hiện nhiệm vụ cung cấp mức nhiên liệu chính xác cho quá trình đốt cháy bằng cách theo dõi các điều kiện di chuyển như vị trí bướm ga, tải động cơ hiện tại... Một trong những giá trị này bị sai lệch dẫn đến động cơ hoạt động kém hiệu quả và tiêu thụ nhiên liệu cao hơn bình thường. Người dùng nên kiểm tra các vị trí trên thường xuyên giúp hạn chế tình trạng tiêu hao nhiên liệu trong quá trình vận hành.
ECU ô tô là bộ phận quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng vận hành của động cơ. Các bộ phận như trục cam, lực phanh, bơm nhiên liệu, đánh lửa... đều phải thực hiện theo quyết định của bộ điều khiển điện tử ECU.
Do đó, người dùng nên thường xuyên đưa xe đến các trung tâm bảo dưỡng để được hỗ trợ kiểm tra định kỳ, phát hiện và xử lý sớm các hư hỏng nhằm đảm bảo an toàn khi điều khiển phương tiện.
: