Xe plug-in hybrid (PHEV) từng được xem là bước đệm quan trọng trong quá trình chuyển đổi sang xe điện hoàn toàn. Với khả năng kết hợp động cơ xăng và môtơ điện, cùng pin có thể sạc ngoài, PHEV được kỳ vọng giúp giảm tiêu thụ nhiên liệu và lượng khí CO2 thải ra môi trường.
Tuy nhiên, những nghiên cứu mới công bố gần đây tại Châu Âu cho thấy bức tranh thực tế khác xa so với quảng cáo. Dữ liệu cho thấy hầu hết xe PHEV phát thải CO2 cao hơn nhiều so với công bố của nhà sản xuất, thậm chí tiệm cận mức phát thải của xe chạy xăng truyền thống.
Transport & Environment (T&E) - tổ chức vận động vì giao thông bền vững hàng đầu Châu Âu - đã phân tích hơn 120.000 xe PHEV đăng ký năm 2023 cho thấy lượng phát thải CO2 trung bình của nhóm này đạt 135 g/km, trong khi xe xăng chỉ ở mức 166 g/km. Mức chênh lệch khoảng 19%, thấp hơn nhiều so với kỳ vọng giảm tới 70-80% theo lý thuyết.
Ngay cả khi chạy ở chế độ thuần điện, nhiều xe PHEV vẫn tiêu thụ khoảng 3 lít xăng/100km, tương đương phát thải hơn 68 g/km, cao gấp hơn 8 lần giá trị trong các bài kiểm định.
Theo các chuyên gia, nguyên nhân chính nằm ở thói quen sử dụng và thiết kế kỹ thuật. Thứ nhất, hầu hết người dùng không sạc xe thường xuyên như giả định trong bài kiểm tra. Nhiều xe PHEV hoạt động phần lớn thời gian bằng động cơ xăng, biến chúng thành "xe xăng nặng ký" hơn là "xe điện lai".
Thứ hai, PHEV thường có khối lượng lớn hơn do mang cả động cơ đốt trong và bộ pin, khiến mức tiêu thụ nhiên liệu thực tế cao hơn. Ngoài ra, trong nhiều tình huống như tăng tốc mạnh, leo dốc hoặc chạy đường dài, động cơ xăng vẫn phải hoạt động, làm giảm đáng kể lợi thế "zero emission" mà PHEV được cho là có.
Với người mua xe, PHEV chỉ thật sự hiệu quả khi được sạc thường xuyên và chủ yếu sử dụng ở quãng đường ngắn trong đô thị. Nếu thường xuyên di chuyển xa, hoặc không có điều kiện sạc hàng ngày, xe sẽ hoạt động gần như một chiếc xe xăng thông thường, vừa tốn nhiên liệu, vừa không giúp giảm đáng kể phát thải.
Nếu mục tiêu là giảm phát thải rõ rệt và lâu dài, xe thuần điện (BEV) vẫn là lựa chọn hiệu quả hơn, đồng thời góp phần đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang giao thông xanh thực thụ.
: