Impreza WRX của Subaru là mẫu xe được sinh ra từ đường đua, và phần lớn lịch sử đua xe thể thao của thương hiệu này gắn liền với người đàn ông có tên Noriyuki Koseki. Ông là một trong số những người chủ chốt sáng lập nên Subaru Technica International (STI) - bộ phận đua xe thể thao của Subaru. Koseki đã tham gia các cuộc đua bằng thời gian và tiền bạc của riêng mình ngay cả trước thời điểm giúp Subaru phát triển nên những chiếc xe đua và thương mại vượt trội nhất.
Vào cuối những năm 1960, Koseki thành lập một câu lạc bộ đua xe thể thao địa phương ở Nhật Bản, đây là nơi ông tạo dựng tên tuổi khi tham gia tranh tài ở các giải đua với Subaru 360 - một chiếc hatchback nhỏ có động cơ đặt sau. Đội đua của ông thi đấu ấn tượng và kết thúc ở vị trí thứ 9 trong giải đua sức bền kéo dài 24 giờ tại Fuji Speedway đã thu hút sự chú ý từ Subaru.
Vài năm sau, vào năm 1971, ông đến Mỹ để theo đuổi những giấc mơ lớn hơn với sự hỗ trợ của Subaru. Khi đó, hãng này vừa cho ra mắt FF-1 mới, một chiếc xe nhỏ gọn mang tính cách mạng có cả hệ thống treo hoàn toàn độc lập và là chiếc Subaru đầu tiên sử dụng động cơ phẳng 4 xi-lanh. Trong vòng 1 năm kể từ khi chiếc xe được giới thiệu tại Nhật Bản, Koseki đã hợp tác với một đại lý Subaru "chịu chi" tại California để đưa chiếc xe tham gia vào giải đua địa hình Baja 500 đầy khắc nghiệt.
Khung gầm nhẹ và tiên tiến của FF-1 tỏ ra có lợi thế, nhưng cách bố trí hệ dẫn động cầu trước còn gặp phải những thiếu sót, khiến chiếc xe sớm bị loại khỏi cuộc đua. Sau khi liên tục trao đổi với nhà máy tại Nhật Bản, Subaru đã tiến hành các bước nghiên cứu và cải tiến. Năm 1972, quá trình hợp tác chính thức bắt đầu khi Koseki lúc này đã được Subaru tuyển dụng.
Theo STI Japan, sự kiện đầu tiên của mối quan hệ hợp tác mới được hình thành là giải đua Southern Cross Rally năm 1972 tại Úc, cùng chiếc Subaru FF-1 phát triển dựa trên những kinh nghiệm ở Baja 500. Với vai trò là người đồng hành và cũng là một thành viên sáng lập, Ryuichiro Kuza trở thành chủ tịch đầu tiên của STI.
STI chính thức ra đời vào năm 1988, được thành lập bởi nhóm các cá nhân có đóng góp vào quá trình đua xe thể thao ban đầu của hãng như Koseki và Kuza. Lúc này, chiếc Subaru Leone trang bị động cơ tăng áp cùng hệ dẫn động bốn bánh liên tiếp để lại dấu ấn với những tay lái như huyền thoại người Úc Peter "Possum" Bourne và vận động viên đua xe người Phần Lan Ari Vatanen ngồi sau vô lăng.
Tuy nhiên, độ ổn định kém là vấn đề liên tục gặp phải trong những ngày đầu. Công việc đầu tiên của bộ phận STI chính là cải thiện điểm này, và họ đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ 1 năm sau đó vào năm 1989. STI đã sử dụng 3 chiếc Subaru Legacy RS Turbo để tạo nên kỷ lục 100.000 km tại giải đua FIA World Land Endurance.
Được trang bị động cơ mới gọi là EJ20 vào thời điểm đó, bộ ba này đã di chuyển liên tục trong khoảng 18 ngày rưỡi, tương đương 447 giờ, 44 phút và 9,8 giây. Thời gian tạm dừng được thực hiện cứ sau 2 giờ để đổi người lái và tiếp nhiên liệu, dừng thay lốp sau mỗi 96 giờ, hoặc sau khi đi được 21.000 km, tùy điều kiện đến trước.
Điểm đáng chú ý là những chiếc xe duy trì tốc độ trung bình 223 km/h trong gần 3 tuần vận hành liên tục. Cộng đồng ô tô đều phải sửng sốt, và kỷ lục này đã tồn tại trong hơn 15 năm. Với sự tự tin về kỹ thuật cơ khí đằng sau động cơ EJ20 cùng hệ dẫn động bốn bánh đi kèm, Legacy RS Turbo bắt đầu bước vào hành trình giành chức vô địch World Rally Championship (WRC) 1 năm sau đó vào năm 1990.
Tuy nhiên, hai năm đầu tiên của chiến dịch hầu như không đem lại kết quả tốt khi hãng này chỉ đạt được 1 chiến thắng trong 14 chặng đua dù sở hữu những huyền thoại như Markku Alen và Possum Bourne. Vận may của Subaru chỉ đến vào chặng đua cuối cùng trong năm 1991, khi đưa một tay đua trẻ 23 tuổi tên là Colin McRae để hoàn thành chặng đua thứ 14 tại British RAC Rally.
Dù không giành được giải nhưng Subaru đã thấy được nhiều hứa hẹn ở tay đua trẻ này. Năm 1992, McRae đảm nhận nhiều trọng trách hơn. Chiếc Legacy RS to và nặng đã đồng hành cùng McRae trong suốt chặng hai của mùa giải, sau đó cán đích ở vị trí thứ hai mang tính lịch sử trong lần đua chính thức thứ ba.
Subaru Legacy ngay từ đầu được thiết kế để trở thành một chiếc sedan cỡ trung đầu bảng của hãng, trái ngược với nền tảng lý tưởng để chinh phục đường đua. Những phản hồi từ người lái và đội ngũ kỹ sư đã góp phần hoàn thiện khung gầm và nền tảng của chiếc xe, dù hệ truyền động lúc này đã thể hiện rất tốt.
Trong bối cảnh đó, Subaru cũng đang bận rộn phát triển một mẫu xe thay thế cho chiếc Leone vốn đã để lại nhiều dấu ấn trong quá trình đua xe của thương hiệu từ những ngày đầu. Tháng 10/1992, Subaru ra mắt Impreza, đánh dấu một bước ngoặt lớn của hãng. Khung xe hoàn toàn mới với thiết kế tốt giúp đội ngũ kỹ sư dễ dàng hơn trong việc tạo nên một chiếc xe có khả năng tăng tốc vượt trội.
Subaru đã trực tiếp mang các công nghệ tốt nhất phát triển từ xe đua vào những chiếc xe đường phố của mình. Những chiếc Impreza WRX đầu tiên được trang bị động cơ EJ20 xuất phát từ những cuộc đua và hệ dẫn động tất cả các bánh đã đến tay khách hàng Nhật vào tháng 11/1992, khoảng 9 tháng trước khi chiếc Subaru Impreza WRC ra mắt lần đầu tại giải đua Finnish Rally vào tháng 8/1993.
Trong ngày đầu tiên xuất hiện, Ari Vatanen đã đưa chiếc xe kết thúc ở vị trí thứ hai đồng thời là cột mốc mở ra nhiều thành công tiếp theo cho hãng. Impreza WRC, và danh sách dài các tay đua cùng phụ lái tài năng của nó, đã mang lại cho Subaru 3 chức vô địch liên tiếp dành cho nhà sản xuất vào các năm 1995, 1996 và 1997, cũng như 3 danh hiệu dành cho tay đua xuất sắc ở các năm 1995, 2001 và 2003.
Minh chứng cho sự thành công của chiếc xe, tủ cúp của Impreza WRC trưng bày 122 giải thưởng, 46 trong số đó là vị trí dẫn đầu sau khi có mặt trong 193 chặng đua chính thức. Nói vui thì hãng đã giành được giải bạc với tỷ lệ trung bình là 63%.
AutoVn: Trong phần 2, chúng ta sẽ cùng khám phá hành trình mang trải nghiệm xe đua thể thao của Subaru Impreza WRX đến với đường phố.
: