Coachbuilding là nghệ thuật cần kỹ thuật cao trong việc chế tác thân xe theo yêu cầu riêng của khách hàng trên một khung gầm được lắp ráp sẵn. Nó đã xuất hiện từ rất lâu như chính động cơ ô tô. Ngày nay, tuy bị lấn át bởi sản xuất hàng loạt, nhưng coachbuilding vẫn đi cùng Rolls-Royce trong hướng đi mới của hãng.
Với hơn 1 thế kỷ kinh nghiệm và khả năng tùy chỉnh Bespoke độc đáo được phát triển trong thời kỳ hiện đại, Rolls-Royce đã tạo ra xu hướng chế tác coachbuilding mới. Vốn đã quen với việc có thể tùy chỉnh một số khía cạnh ở ngoại hình và thông số kỹ thuật của ô tô, khách hàng Rolls-Royce đang ngày càng tìm kiếm cơ hội để vượt giới hạn Bespoke và định hình thực tế chiếc ô tô của riêng mình.
Sự ra đời của coachbuilding
Khi Charles Rolls và Henry Royce gặp nhau lần đầu tiên vào năm 1904, chỉ có khoảng 8.000 ô tô có động cơ được được đăng ký ở Anh, so với khoảng nửa triệu xe ngựa. Tuy nhiên, trong vòng 20 năm, những chiếc xe ngựa thống trị trên những con đường trong hơn 1 thế kỷ đã biến mất hoàn toàn. Thay vào đó, không còn là thứ mới lạ hay món đồ chơi dành cho những người giàu có, ô tô đã trở thành phương tiện di chuyển cá nhân phổ biến.
Trong những ngày đầu tiên đó, các nhà sản xuất xe hơi thường chỉ sản xuất các bộ phận cơ khí: một "khung gầm lăn" được gửi đến các chuyên gia "đóng xe" (coachbuilder), sau đó họ thêm thân xe theo yêu cầu của khách hàng. Một số người "đóng xe" đơn giản chuyển từ việc chế tạo xe ngựa trước đó, còn những người khác bắt đầu tận dụng những cơ hội mới mà ô tô mang lại.
Những chiếc xe hơi thời tiền Edward này được chế tạo theo cách giống những chiếc xe ngựa trước đây. Nhưng rõ ràng rằng các vật liệu và phương pháp chế tạo phù hợp với tốc độ của ngựa không thể đáp ứng được tốc độ không tưởng 48-64 km/h của xe ô tô lúc đó. Nghệ thuật chế tác thân xe sẽ phải thay đổi theo hướng phù hợp hơn.
Lịch sử coachbuilding và Rolls-Royce
Bắt đầu vào những năm 1920, các nhà sản xuất ô tô trên thị trường đại chúng dần đưa công nghệ chế tác thân xe vào nhà xưởng của riêng mình để tự thiết kế và sản xuất, ở đây các kỹ sư có thể giải quyết các vấn đề phát sinh trong việc điều khiển ô tô gây ra như rung lắc và vặn xoắn.
Tuy nhiên, những thương hiệu cao cấp như Rolls-Royce vẫn tiếp tục thuê các công ty chế tác thân xe chuyên biệt trong vài thập kỷ tiếp theo. Một khách hàng Rolls-Royce có thể giao khung gầm mua của hãng cho thợ đóng xe đã chọn, người sẽ thiết kế và chế tác thân xe theo yêu cầu cụ thể của khách - tương tự như đặt hàng một bộ đồ từ thợ may Savile Row hoặc một chiếc váy từ thợ may ở Paris.
Cho đến những năm 1930, hầu hết những nghệ nhân chế tác thân xe vẫn duy trì cách làm lâu đời, bao gồm việc lắp ráp một khung gỗ, trên đó có các tấm thân bằng nhôm hoặc thép được ghim hoặc hàn. Điều này cho phép hầu hết mọi hình dạng được tạo ra, với các thiết kế dựa trên không gian nội thất và phụ kiện theo yêu cầu của khách hàng. Khi kinh nghiệm ngày càng tăng, các vật liệu được cải tiến, tốc độ của ô tô cũng tăng lên, những người thợ chế tác thân xe dần điều chỉnh phương pháp của họ với hệ thống khung sau này được làm từ ống kim loại hoặc sắt góc.
Hình thức chế tác thân xe truyền thống tiếp tục cho đến khi khung gầm loại tách rời được thay thế bằng kết cấu bán liền khối, với các khung phụ cho các bộ phận cơ khí. Trừ những thay đổi đơn giản nhất thì quá trình này khiến hầu hết khả năng thực hiện những bản thiết kế thân xe độc nhất trở thành điều không thể. Trong trường hợp của Rolls-Royce, sự thay đổi này xảy ra vào tháng 10/1965, khi dòng Silver Cloud được thay thế bằng Silver Shadow.
Tuy nhiên, trái với suy nghĩ của nhiều người, điều này không đánh dấu sự kết thúc của quá trình thiết kế độc bản tại Rolls-Royce. Điển hình là Phantom VI vẫn được sản xuất trên khung gầm loại tách rời, mặc dù chỉ với số lượng nhỏ cho đến năm 1993, với quá trình chế tác thân xe được thực hiện bởi công ty con HJ Mulliner, Park Ward của Rolls-Royce.
Ranh giới trong thiết kế
Mặc dù về lý thuyết, một chiếc Rolls-Royce Coachbuild có thể sở hữu bất kỳ hình dạng nào mà khách hàng mong muốn, nhưng trên thực tế vẫn có những hạn chế. Những chiếc Rolls-Royce được thiết kế dựa trên các nguyên tắc kỹ thuật đã được chứng minh mà trong tâm trí của những người sáng lập công ty là bất khả xâm phạm. Hãng chú trọng vào kích thước cố định của vách ngăn phía sau bộ tản nhiệt, điều này đảm bảo thân xe duy trì các tỷ lệ thiết yếu để nhận diện rõ ràng nó là một chiếc Rolls-Royce thực thụ.
Những tỷ lệ cổ điển vẫn được lưu giữ trong nguyên lý thiết kế của Rolls-Royce cho đến ngày nay. Bất kỳ chiếc Rolls-Royce hiện đại nào cũng đều thể hiện tỷ lệ thiết kế kinh điển 2:1 giữa chiều cao thân xe và đường kính bánh xe, lần đầu tiên được thiết lập trên Silver Ghost năm 1907. Hình dạng thân xe luôn được xác định bởi 3 đường gân thiết kế mềm mại chạy dọc theo chiều dài của xe: đường sóng thân xe "waft line" mang lại cảm giác chuyển động, đường ngang hông "waist line" nhấn mạnh hướng đi và dáng điệu của nó, và đường khối "silhouette" thể hiện nổi bật cá tính của xe.
Các nguyên tắc cơ bản này cho phép xê dịch trong phạm vi đáng kể, bằng chứng là các mẫu Phantom, Ghost, Wraith, Dawn và Cullinan đều rất khác biệt. Do đó, những khách hàng giàu có và người thiết kế có quyền tự do sáng tạo khá thoải mái trong một dự án chế tác thân xe theo chỉ định, trong phạm vi các thông số thiết kế cơ bản này. Cuối cùng, chiếc xe sẽ mang biểu tượng Spirit of Ecstasy phía trên lưới tản nhiệt - một nguyên tắc thiết kế bất di bất dịch khác thể hiện nó là một chiếc Rolls-Royce chính hãng xứng đáng với tên gọi.
Nghệ thuật coachbuilding tại Rolls-Royce
Chương trình cá nhân hóa Bespoke là trọng tâm trong quá trình phục vụ và phát triển của Rolls-Royce kể từ khi bắt đầu sản xuất tại Goodwood vào năm 2003. Nó đã chứng tỏ thành công phi thường, với hoa hồng tăng theo hàng năm. Quý 1/2021 là thời điểm mang tính bước ngoặt khi lần đầu tiên, mỗi chiếc xe được sản xuất tại Home of Rolls-Royce, đều mang các yếu tố Bespoke độc nhất. Chính tầm nhìn và khả năng độc đáo của bộ sưu tập độc bản Bespoke Collective đã khiến Rolls-Royce trở thành một thương hiệu hiếm có thực sự chứ không chỉ đơn thuần là một nhà sản xuất ô tô.
Những khách hàng giới siêu giàu luôn muốn cá nhân hóa diện mạo chiếc ô tô của mình theo vô số cách khác nhau - bắt đầu với sự lựa chọn từ 44.000 màu sơn. Nhưng các tùy chọn thay đổi đường nét tổng thể của xe đã bị giới hạn bởi cấu trúc cơ bản. Vì lý do này, những chiếc Rolls-Royce được chế tác riêng biệt theo yêu cầu trở nên rất hiếm trong thời kỳ hiện đại, cho đến khi chiếc Sweptail xuất hiện.
Chiếc xe thực hiện được nhờ sự thay đổi chấn động trong quy trình sản xuất của hãng, lần đầu tiên được triển khai để tạo ra hiệu ứng không tưởng và được đón nhận trên toàn cầu, thể hiện ở thế hệ thứ 8 của mẫu xe đỉnh cao, Phantom.
Nền tảng trong bước tiến của coachbuilding thời hiện đại
Phantom thế hệ hiện tại là chiếc xe đầu tiên được chế tạo theo cấu trúc độc quyền của thương hiệu. Đây là khung không gian hoàn toàn bằng nhôm, được thiết kế và chế tạo từ những thứ cơ bản nhất để có thể sử dụng cho một loạt các mẫu Rolls-Royce khác nhau. Về bản chất, nó có 4 điểm cố định ở mỗi góc của xe. Khoảng cách giữa chúng có thể trở thành bất kỳ điều gì mà đội ngũ thiết kế và kỹ sư mong muốn: các tấm vách ngăn, sàn, thanh ngang và ngưỡng cửa đều có thể được kéo dài, thu nhỏ hoặc tăng chiều cao tùy theo sản phẩm. Khái niệm này đã đạt được thành công rực rỡ, tạo cơ sở cho mẫu SUV Cullinan ra mắt vào năm 2019 và Ghost mới vào năm 2020.
Quan trọng hơn cả, sự linh hoạt này mở ra những khả năng mới cho coachbuilding. Bằng cách chuyển từ cấu trúc liền khối sang một nền tảng gần gũi hơn với "khung gầm lăn" truyền thống, Rolls-Royce đã lấy lại quyền tự do chế tạo hầu hết mọi hình dạng thân xe mà khách hàng có thể tưởng tượng, chỉ bị hạn chế bởi các yêu cầu kỹ thuật và thiết kế cơ bản.
Điều này có nghĩa Rolls-Royce và những khách hàng thượng lưu của mình giờ đây có thể vượt giới hạn cá nhân hóa Bespoke và tự chế tạo chiếc xe của riêng mình. Theo cách này, nó như một phong cách sống, thể hiện đẳng cấp của khách hàng khi đầu tư vào sự xa hoa, từ tài sản, quần áo, đồ trang sức đến các tác phẩm nghệ thuật, du thuyền hoặc máy bay riêng đều mang tính cá nhân và độc nhất.
Với nền tảng khung gầm Archiecture of Luxury, Rolls-Royce đã mở ra một xu hướng coachbuilding mới bao trùm cả công nghệ và vật liệu phức tạp của thế kỷ 21, bên cạnh truyền thống kéo dài hơn 100 năm. Nó vừa mang tính phát triển, vừa mang tính cách mạng.
: